Stelarc: Ο ελληνοκύπριος που πρόσθεσε ένα αυτί στο...χέρι του. «Ο βιολογικός θάνατος δεν θα είναι υπαρκτός στο μέλλον»

 Συναντηθήκαμε στο ARTos Foundation με τον Κύπριο στην καταγωγή (από Λεμεσό) και μεγαλωμένο στην Αυστραλία καλλιτέχνη, και συζητήσαμε για τη δουλειά του και τις απόψεις του για το μέλλον του ανθρώπινου σώματος.

Από τον Κυριάκο Τρίκο Χρυσοστόμου

Φωτογραφίες: Μιχάλης Κυπριανού

Το γεγονός ότι αυτός ο καλλιτέχνης τοποθέτησε ένα γλυπτό μέσα στο στομάχι του ή πρόσθεσε ένα αυτί στον πήχη του χεριού του, πιθανώς να σε κάνουν να σκεφτείς ό,τι ίσως κάποιες ιδέες του αξίζει να ληφθούν υπόψιν.

Κάποιος θα μπορούσε να σας περιγράψει ως ένα καλλιτέχνη που συνδυάζει την τέχνη με την επιστήμη. Όντως συνδυάζονται;

Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τέχνης και επιστήμης, πολύ διαφορετικές μεθοδολογίες, πολύ διαφορετικές λειτουργίες. Φυσικά, παρόλο που και οι δύο είναι δημιουργικές, η μία σχετίζεται περισσότερο με την κατανόηση του φυσικού κόσμου ενώ η άλλη έχει να κάνει με την επίδραση, την έκφραση και το συναίσθημα. Ο κοινός σύνδεσμος που γεφυρώνει τις διαφορές τους είναι η τεχνολογία, η οποία χρησιμοποιείται από την τέχνη και την επιστήμη με διαφορετικό τρόπο. Θα με χαρακτήριζα καλύτερα ως έναν καλλιτέχνη που παράγει τέχνη με εργαλείο την τεχνολογία.

Ως καλλιτέχνης, πώς αντιλαμβάνεστε το ανθρώπινο σώμα;

Δε βλέπω το σώμα απαραίτητα ως μια βιολογική δομή, αλλά ως τον αντικατοπτρισμό την εξέλιξης του ανθρώπου μέσα στο χρόνο. Έτσι πιστεύω ότι το ανθρώπινο σώμα, όπως άλλωστε και οι ανθρώπινες κοινωνίες, πρέπει να αλλάζει σε δομή και λειτουργίες. Αν το αφήσουμε όμως αυτό στην φυσική επιλογή και εξέλιξη, θα χρειαστούν εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια για να επιτευχθεί. Έχουμε ήδη την τεχνολογία για να τροποποιήσουμε δομικά, λειτουργικά και γενετικά το σώμα μας που θα μας επιτρέψει να επιταχύνουμε τις δυνατότητες αλλαγής του.

Το σώμα μας, με τη σημερινή μορφή και λειτουργίες του, έχει περιορισμένες παραμέτρους επιβίωσης εξ ου και είναι απαρχαιωμένο.

Extended Arm - Photographer Dean Winter

Θεωρείτε το σώμα μας απαρχαιωμένο. Γιατί;

Το σώμα μας, με τη σημερινή μορφή και λειτουργίες του, έχει περιορισμένες παραμέτρους επιβίωσης εξού και είναι απαρχαιωμένο. Αρρωσταίνει εύκολα, έχει μικρή μακροβιότητα, η υγεία του αρχίζει να χειροτερεύει με ταχύτατους ρυθμούς γύρω στα 80 χρόνια ώστε να πεθαίνει σύντομα μετά από λίγο. Η αλληλεπίδρασή μας με το περιβάλλον προκαλεί όλο και περισσότερες μεταλλάξεις στο σώμα μας, χειροτερεύοντας έτσι την υγεία του. Κατά μια έννοια, ο τρόπος με τον οποίο το σώμα λειτουργεί εγγυάται τον θάνατό του. Και αυτός ο χρόνος ζωής είναι εξαιρετικά σύντομος, πολύ περιορισμένος.

Στις μελλοντικές κοινωνίες θα έχουμε τεχνητές μήτρες και ανταλλακτικά όργανα. Οι έννοιες γέννηση και θάνατος θα είναι περιττές.

Άρα πως θα είναι «το σώμα του μέλλοντος»;

Η γέννηση και ο θάνατος είναι στρατηγικές της εξέλιξης. Η γέννηση εγγυάται την γενετική ποικιλομορφία του ανθρώπινου πληθυσμού (αφού γονίδια από δύο γονείς αναμιγνύονται μοναδικά για τον σχηματισμό ενός ανθρώπου), ενώ ο θάνατος είναι ένας τρόπος ελέγχου της πληθυσμιακής αύξησης. Στις μελλοντικές κοινωνίες η γέννηση και ο θάνατος θα είναι περιττές έννοιες. Για παράδειγμα, όταν φτιάξουμε και λειτουργήσουμε μια τεχνητή μήτρα, το οποίο είμαστε ήδη ικανοί να επιχειρήσουμε με επιτυχία, τότε η ύπαρξή μας δεν θα ξεκινά με τη γέννηση αφού θα υπάρχουμε ήδη στον κόσμο, δεν θα γεννιέται πλέον κάποιος. Και όταν ξεκινήσουμε να αντικαθιστούμε τα δυσλειτουργικά μας όργανα με ανταλλακτικά μέρη, τότε ουσιαστικά δεν θα πεθαίνουμε. Ο βιολογικός θάνατος δεν θα είναι υπαρκτός (εκτός από την περίπτωση θανατηφόρου ατυχήματος), αλλά η ζωή θα τερματίζεται όταν αποφασίσουμε να απενεργοποιήσουμε τα συστήματα ζωής που ενσωματώσαμε πάνω μας.

Ζούμε στην εποχή όπου μπορούμε να πάρουμε το δερματικό κύτταρο μιας γυναίκας και να το μετατρέψουμε σε σπέρμα.

Ear On Arm Suspension - Polixeni Papapetrou

Exoskeleton - Photographer Igor Skafar

Propel: Body on Robot Arm - Photographer Jeremy Tweddle

Έχω την εντύπωση ότι έχουμε ήδη διανύσει τα πρώτα βήματα της «εξέλιξης» του ανθρώπινου σώματος. Ισχύει;

Ζούμε στην εποχή όπου μπορούμε να πάρουμε ένα όργανο από ένα σώμα και να το εισάγουμε σε ένα άλλο, να κόψουμε ένα χέρι από ένα πτώμα και να το ξαναζωντανέψουμε στο χέρι ενός ζωντανού ανθρώπου, να πάρουμε το δερματικό κύτταρο ενός στείρου άντρα και να το μετατρέψουμε σε σπέρμα, ή ακόμη πιο εντυπωσιακά να πάρουμε το δερματικό κύτταρο μιας γυναίκας και να το κάνουμε σπερματικό. Από τη μία τα σώματά μας παραμένουν βιολογικά, αλλά επιταχύνονται από τις μηχανές και ενισχύονται από τα επιστημονικά μας όργανα. Το σώμα του μέλλοντος θα είναι ένα είδος σύγχρονης χίμαιρας που θα αποτελείται από κρέας, μέταλλο και κώδικα.

Άρα είμαστε έτοιμοι να πάρουμε τον μοχλό της εξέλιξης στα χέρια μας και να τροποποιήσουμε σημαντικά τα σώματα μας;

Δεν έχει να κάνει με το αν είναι μια απόφαση που πρέπει να πάρουμε. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, ο τρόπος σκέψης μας αλλάζει και η κατανόηση του ανθρώπινου σώματος βελτιώνεται ενθαρρυνόμαστε να εξερευνήσουμε και να πειραματιστούμε, όπως για παράδειγμα με την πρώτη μεταμόσχευση τεχνητής καρδιάς το 1982. Οι θρησκευτικοί και κοινωνικοί μας ενδοιασμοί μπορεί να μας αποτρέψουν για την ώρα, αλλά στο τέλος θα γίνει.

H τέχνη πρέπει να είναι ανοικτή στην ερμηνεία, αν δεν είναι τότε δεν είναι τέχνη.

Μέσα από τα εικαστικά σας performances προσπαθείτε να μεταφέρετε τις απόψεις σας για το μέλλον του ανθρώπου και του σώματός του. Είναι δεκτικό το κοινό σας, σας καταλαβαίνει;

Αυτές οι ιδέες δεν προβάλλονται από την τέχνη, προέρχονται από την τέχνη. Οι δίκες μου ιδέες χρειάζονται να επικυρωθούν από τις δράσεις μου. Το γεγονός ότι αυτός ο καλλιτέχνης (σ.σ. Stelarc) τοποθέτησε ένα γλυπτό μέσα στο στομάχι του ή πρόσθεσε ένα αυτί στον πήχη του χεριού του, πιθανώς να σε κάνουν να σκεφτείς ότι ίσως κάποιες ιδέες του αξίζει να ληφθούν υπόψιν. Η τέχνη πρέπει να είναι ανοικτή στην ερμηνεία, αν δεν είναι τότε δεν είναι τέχνη. Το να κοιτάς ένα έργο τέχνης έχει να κάνει με την εμπειρία που βιώνεις και όχι με την πληροφορία που θα πάρεις απ’ αυτό. Η τέχνη δεν ανήκει στην επιχείρηση της ρητής επικοινωνίας ιδεών, αλλά περισσότερο στην επιχείρηση έκφρασης και αισθητικής δημιουργίας διαφορετικών δυνατοτήτων.

Την Παρασκευή 27 Μαΐου, στις 19.30, θα πραγματοποιηθεί στο ARTos Foundation η διάλεξη-επίδειξη από τον Stelarc, με τίτλο «MELLON | Post-Humanoid».

Η είσοδος θα είναι ελεύθερη, ενώ δεν θα γίνονται κρατήσεις. Μάθε περισσότερα για το event ΕΔΩ.

- See more at: http://city.sigmalive.com/